The cultivation (of the Dao), and the observation (of its effects)

"善建者不拔， 善袌者不脱， 子孫祭祀不輟。 修之身， 其徳乃眞。 修之家， 其徳乃餘。 修之郷， 其徳乃長。 修之邦， 其徳乃豐。 修之天下， 其徳乃博。 故以身觀身， 以家觀家， 以郷觀郷， 以邦觀邦， 以天下觀天下。 吾奚以知天下之然哉。 以此。"

"Kdo umí se usaditi, nebývá vytržen, kdo umí uchopiti, neztrácí. Synů a vnuků dary a oběti neustanou. Pěstuje-li (Tao) ve své osobě, stává se jeho ctnost pravou; pěstuje-li je v rodině, stává se její ctnost bohatou; pěstuje-li je v dědině, stává se její ctnost rozsáhlou; pěstuje-li je v území, stává se jeho ctnost překypující; pěstuje-li je v říši, stává se její ctnost všeobecnou. Proto posuzujeme podle osoby osobu, posuzujeme podle rodiny rodinu, posuzujeme podle dědiny dědinu, posuzujeme podle území území, posuzujeme podle říše říši. Odkud vím, že se to má tak v podnebesí? Skrze toto (=Tao)."

"Baut einer gut, wird nicht abgerissen. Verwahrt einer gut, kommt nichts abhanden. Der Söhne und Enkel Opfer und Ahnenkult hören nicht auf. «Er führt es bei sich selber ein, Dann hat seine Tugend echt Gedeihen, Er führt es ein in seinem Haus, Dann fließt seine Tugend reichlich aus, Er führt es ein in seinem Ort, Dann wächst seine Tugend mächtig fort, Er führt es ein in seinem Land, Dann hat seine Tugend Blütenstand, Er führt im ganzen Reich es ein, Dann schließt seine Tugend alles ein.» Darum: An der Person prüft man die Personen, an dem Haus prüft man die Häuser, an dem Ort prüft man die Örter, an dem Land prüft man die Länder, an dem Reich prüft man das Reich. Wodurch erkenne ich, daß das Reich so ist! Durch dieses."

"What (Tao's) skilful planter plants Can never be uptorn; What his skilful arms enfold, From him can ne'er be borne. Sons shall bring in lengthening line, Sacrifices to his shrine. Tao when nursed within one's self, His vigour will make true; And where the family it rules What riches will accrue! The neighbourhood where it prevails In thriving will abound; And when 'tis seen throughout the state, Good fortune will be found. Employ it the kingdom o'er, And men thrive all around. In this way the effect will be seen in the person, by the observation of different cases; in the family; in the neighbourhood; in the state; and in the kingdom. How do I know that this effect is sure to hold thus all under the sky? By this (method of observation)."

"Lo que está bien arraigado no puede ser arrancado, lo que está bien abrazado no se puede soltar, y así los hijos y nietos por generaciones celebraránel culto de los antepasados. Si se cultiva (el dao) en la propia persona, su virtud (de) será verdadera. Si se cultiva en el gobierno de la familia, su virtud será más que suficiente. Si se cultiva en el gobierno de la aldea, su virtud crecerá. Si se cultiva en el gobierno del Estado, su virtud será abundante. Si se cultiva en el gobierno del mundo, su virtud se hará universal. Se observa a los demás desde el propio yo, se observa a las otras familias desde la propia familia, se observa a las otras aldeas desde la propia aldea, se observa a los otros Estados desde el propio Estado, se observa a los otros mundos desde el propio mundo. ¿Cómo puedo conocer que así es el mundo? Por todo esto."

"Ce qui a été bien planté ne pourra pas êtrearraché. Ce qui a été solidement bâti ne sera pas détruit. Et le souvenir des ancêtres se perpétuera de génération en génération. Cultive la vertu en toi-même, elle sera authentique. Cultive-la dans la famille, elle augmentera. Cultive-la dans le village, elle s'étendra. Cultive-la dans le royaume, elle deviendra florissante. Cultive-la dans le monde, elle sera partout. Car c'est en les comparant à lui-même que l'individu considère les autres individus et que la famille juge les autres familles. C'est aussi en fonction de lui-même que le village considère les autres villages, et le royaume les autres royaumes. Dans tout ce qu'il contemple le Sage voit l'ébauche de l'univers entier."

"Akit szilárdan megalapozott (a tao), azt nem lehet elragadni; akit jól átölelt (a tao), azt nem lehet elmozdítani. A fiak és unokák áldozataival (így) marad meg (az ősök erénye). Aki tökéletesíti (a tao-t) saját magában, az az erény (tö) által igaz lesz; aki tökéletesíti a családjában, annak (családja) az erény által bőséges lesz; aki tökéletesíti a falujában, annak (faluja) az erény által kimagasló lesz; aki tökéletesíti a fejedelemségében, annak (fejedelemsége) az erény által gazdag lesz; aki pedig tökéletesíti az égalattiban, annak erénye egyetemes lesz. Így magunkról megismerhetjük, mi az: önmagunk; a családról megismerhetjük, mi a család; a faluról megismerhetjük, mi a falu; a fejedelemségről megismerhetjük, mi a fejedelemség, s az égalattiról megismerhetjük, mi az égalatti. Hogy honnan tudom én, milyen az égalatti [a világ]? Hát innen (magamról)."

"ciò che si pianta bene non viene estirpato ciò che si abbraccia bene non viene sottratto e figli e nipoti non cesseranno mai i sacrifici coltivata nella propria persona la sua virtú sarà autentica coltivata nella propria famiglia la sua virtú sarà abbondante coltivata nel proprio villaggio la sua virtú sarà duratura coltivata nello stato la sua virtú sarà prospera coltivata nel mondo la sua virtú sarà universale per questo considera le persone come la tua persona considera le famiglie come la tua famiglia considera i villaggi come il tuo villaggio considera gli stati come il tuo stato considera il mondo come il mondo ecco perché so che per il mondo è cosí da questo"

"Înțeleptul își sădește cu grijă semințele, Își construiește solid casa, Astfel că grija și lucrul bine făcut Rămân o pildă pentru generațiile care vin. Prin practica Căii Tao pentru el Cel Înțelept urmează Virtutea (Te). Practicată de o familie Virtutea aduce abundență. Practicată de o comunitate de oameni Virtutea aduce înflorire. Practicată de o țară întreagă Virtutea devine exemplu pentru alte țări. Practicată de întreaga lume Virtutea devine un bun universal. Dacă un om urmează virtutea Este un exemplu pentru familia lui. Când o familie urmează virtutea Este un exemplu pentru comunitate. Când o comunitate practică virtutea Este un exemplu pentru țară. Când o țară practică virturea Este un exemplu pentru întreaga lume. Se poate proba aceasta prin simpla observație."

"Кто умеет крепко стоять, того нельзя опрокинуть. Кто умеет опереться, того нельзя свалить. Сыновья и внуки вечно сохранят память о нем. Кто совершенствует [дао] внутри себя, у того добродетель становится искренней. Кто совершенствует [дао] в семье, у того добродетель становится обильной. Кто совершенствует [дао] в деревне, у того добродетель становится обширной. Кто совершенствует [дао] в царстве, у того добродетель становится богатой. Кто совершенствует [дао] в Поднебесной, у того добродетель становится всеобщей. По себе можно познать других; по одной семье можно познать остальные; по одной деревне можно познать остальные; по одному царству можно познать другие; по одной стране можно познать всю Поднебесную. Каким образом я узнаю, что вся Поднебесная такова? Поступая так."

"Khéo xây, nậy cũng chẳng lên, Khéo ôm, giằng giật vẫn nguyên chẳng rời. Con con cháu cháu bao đời, Thay nhau tế tự, chẳng ngơi sự tình. Đạo Trời tu dưỡng nơi mình, Đức Trời sẽ chứng, tinh thành chẳng sai. Gia đình tu Đạo hôm mai, Đức Trời âu sẽ láng lai tràn trề, Đạo Trời giãi sáng làng quê, Đức Trời âu cũng thêm bề quang hoa. Đạo Trời rạng chiếu quốc gia, Đức Trời lai láng tuôn ra vô ngần. Đạo Trời soi khắp gian trần, Đức Trời âu sẽ muôn phần mênh mang. Cho nên muốn biết tuổi vàng, Xem người, ta lấy mình làm la kinh. Xem nhà, ta xét gia đình, Xem làng, ta lấy quê mình xét xem. Nước ta, ta sánh nước bên, Ta đem thiên hạ, đọ xem chuyện đời. Nhờ so, nhờ sánh không thôi, Truyện đời ta biết, việc đời ta hay."